Historia Lotniska

Historia lotniska

Udetfeld - 1940r - 1945r

Mierzęcice - 1951r - 1999r

Decyzją niemieckich władz okupacyjnych z 1940r. rozpoczęto budowę wojskowego lotniska na granicy miejscowości Zendek, Ożarowice i Pyrzowice w woj. śląskim. Było to lotnisko doświadczalne Luftwaffe. Znajdujące się w Zawierciu zakłady lotnicze Luftwaffe wykorzystywały lotnisko do testowania samolotu przechwytującego o napędzie rakietowym Me-163 Komet

W związku z tym lotnisko było pod specjalnym nadzorem i posiadało kilka stref bezpieczeństwa. Aby ułatwić poruszanie się w poszczególnych strefach wprowadzono metalowe

identyfikatory-przepustki. Na awersie kolory oznaczały strefy bezpieczeństwa, do których posiadacz przepustki miał dostęp, a na rewersie wytłoczono numer, dzięki któremu można

było sprawdzić dane osobowe właściciela.

Na zdjęciach od lewej: oryginalna metalowa przepustka awers i rewers wraz z numerem, następne to komputerowe jej odtworzenie, czwarte to Messerschmitt Me-163B-1a Komet,

na piątym Messerschmitt Me-262 Schwalbe, które również z tego lotniska wykonywały zadania bojowe na froncie wschodnim.

Po zebraniu materiałów opracowałem historię i budowę samolotu Messerschmitt Me 163 Komet, którą zamieściłem w poniższym dokumencie PDF:

W 1942r. lotnisko otrzymało nazwę Udetfeld na cześć niemieckiego asa lotnictwa z I wojny światowej gen. Ernst'a Udet'a (popełnił samobójstwo w listopadzie 1941r. - dzisiaj wiadomo, że w proteście przeciwko polityce Hitlera).

Lotnisko posiadało 3 pasy bazaltowo-asfaltowe wybudowane na planie trójkąta. Pas na kierunku E-W był pasem zasadniczym ze względu na często wiejące wiatry zachodnie.

Do roku 1948 lotnisko było zarządzane przez Armię Czerwoną.

W latach 1949 - 1951 lotnisko było rozbudowywane i modernizowane już przez władze polskie.

Poniższa komputerowo wykonana wizualizacja ukazuje prawdopodobne ułożenie i długość pasów startowych lotniska w latach 1940 - 1945. Istniejąca wówczas infrastruktura została wyburzona w okresie powojennym.

Obecnie działający pas startowy został zaznaczony na żółto. Na zielono zaznaczono pas średni, natomiast kolorem niebieskim obramowany został pas krótki:

W latach 1983-84 39 plm został przebazowany na lotnisko zapasowe Kamień Śląski woj. Opolskie, a pas wraz z drogami kołowania poddano kapitalnemu remontowi. Poniżej obecne zdjęcie satelitarne obiektu z zasadniczym pasem lądowania oraz równoległym do niego pasem awaryjnego lądowania (ziemnym) zaznaczonym na czerwono.

Fot. za www.zumi.pl

39 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego Mierzęcice

19.11.1951r. rozkazem nr. 0284 rozpoczęto formowanie 39 pułku lotnictwa myśliwskiego Obrony Powietrznej Kraju, a lotniskiem bazowym zostało lotnisko "Mierzęcice" (taką nazwę dla lotniska wojskowego przyjęto po wojnie). 39 pułk lotnictwa myśliwskiego Obrony Powietrznej Kraju (39 plm OPK) to samodzielny oddział lotnictwa myśliwskiego z własnym zapleczem logistycznym w składzie 7 dywizji lotnictwa myśliwskiego, której dowództwo mieściło się w Krakowie. 01.06.1958r pułk podporządkowany został dowódcy 1 korpusu obrony przeciwlotniczej obszaru kraju w Warszawie. W 1962r jednostkę podporządkowano dowódcy 3 korpusu Obrony Powietrznej Kraju we Wrocławiu.

Pułk miał na wyposażeniu:

• • samoloty tłokowe: TS-8 Bies, An-2, PZL-104 Wilga.

  • samoloty turboodrzutowe: Jak-17 W, Jak-23, MIG-15, MIG-15 UTI, Lim-2, SB Lim-2, Lim-5, MIG-19 P/PM, MIG-21 PF, MIG-21 PFM, MIG-21 U, MIG-21 US, TS-11 Iskra.

Oficjalna odznaka 39 pułku lotnictwa myśliwskiego (JW 1901) obok tablica pamiątkowa wmurowana przy wejściu na pierwszy terminal portu lotniczego Katowice - Air Port oraz

tablica ufundowana przez kadrę z byłego 39 pułku poświęcona pilotom, którzy zginęli ''służąc w obronie polskiego nieba'' / tablica na terenie byłego os. wojskowego /.

Poniżej zdjęcia związane z 39plm:

W 1974r. po reorganizacji w 39plm-ie działały dwie eskadry lotnictwa myśliwskiego, była to 1elm i 2elm, zwane potocznie "lotnymi" oraz eskadra techniczna, która zabezpieczała je od strony obsług bieżących i usuwania zaistniałych awarii. Widoczne poniżej zdjęcia to 1elm. 39plm-u:

Poniższe zdjęcia to 2elm. 39plm-u:

18 sierpnia 1987r pułk przestał istnieć, a sztandar pułku został przekazany dowódcy WOPK w Warszawie. Poniżej zdjęcia archiwalne z przekazania sztandaru w sierpniu 1987r.

Celem zabezpieczenia infrastruktury technicznej utworzono 1 Batalion Zabezpieczenia Lotniska (JW 4043). Poniżej odznaka 1 B.Z. i kilka zdjęć z nim związanych;

Wykorzystując personel inżynieryjno-lotniczy pozostały po rozwiązaniu 39 plm z dniem 01.09.1987r utworzono 51 Polowe Warsztaty Lotnicze, których zadaniem było remontowanie śmigłowców bojowych Mi-24 W i D. 51 P.W.L. zostały rozwiązane z dniem 31.11.1990r (JW 2490). Poniżej zdjęcia związane z 51 P.W.L-em:

2 Eskadra Lotnictwa Myśliwskiego Mierzęcice

W styczniu 1989r. z 11 plm we Wrocławiu wydzielono 2 elm i przebazowano na lotnisko Mierzęcice.

2 elm korzystając z zabezpieczenia logistycznego Batalionu Zabezpieczenia Lotniska (JW 4043) i pomocy w pierwszych dwóch latach macierzystego 11 plm wyszkoliła promocję pilotów "Dęblin - '88" i dużą grupę techników absolwentów Szkoły Chorążych "Oleśnica - '89". Wielu z nich do dnia dzisiejszego lata i obsługuje nowe typy samolotów będących na wyposażeniu Sił Powietrznych RP (F-16, Casa-295 oraz w ramach NATO, pracuje na systemie AWACS).

Poniżej odznaka 11 plm, obok logo 2 elm widoczne na kadłubie i stateczniku pionowym samolotu:

W 1999 roku eskadra powróciła organizacyjnie do macierzystego 11 plm-u, a w listopadzie tegoż roku 11 plm został ostatecznie rozwiązany. Tym samym zakończyła się wojskowa działalność lotniska w Mierzęcicach jak i 2 elm, która na nim bazowała. Ostatni samolot 2 elm po usunięciu niesprawności i obsłudze startowej odleciał 20.05.1999r. do 10 plm w Łasku (MIG-21 MF numer boczny 9011) - poniżej zdjęcie/grafika komputerowa/ tego samolotu:

Szczególną cechą 2 elm było posiadanie własnej grupy remontowej. Był to jedyny taki przypadek, w którym eskadra wchodząca organizacyjnie w skład pułku posiadała własne zaplecze remontowe, które skracało do minimum czas wykonania obsług bieżących jak również usuwania niesprawności zaistniałych podczas wykonywania lotów.

W czasie szkolenia promocji pilotów "Dęblin - '88" eskadra straciła 3 samoloty typu MIG-21 MF:

- w czerwcu 1989 podczas pierwszego samodzielnego lądowania uszkodzony został samolot 7715. Samolot w wyniku uszkodzeń został skasowany (zdjęcie).

- 01.03.1991 wykonując loty w szyku w rejonie lotniska przy zmianie tego szyku doszło do zderzenia dwóch samolotów MIG-21 MF numer: 8015(n/f 968015) i 7405(n/f 96007405).

Wyżej wymienione trzy samoloty były jedynymi maszynami utraconymi przez 2 elm w czasie jej bazowania na lotnisku Mierzęcice.

Warto zaznaczyć, że eskadra w czasie szkolenia i wykonywania zadań bojowych nie poniosła żadnych strat wśród personelu.

Eskadra miała na wyposażeniu samoloty MIG 21 M, MIG 21 MF, MIG 21 UM, TS-11 Iskra.

Z dniem 01.12.1990r. powołano Bazę Statków Powietrznych (B.S.P. - JW 4044). Zadaniem Bazy była kasacja samolotów, które zakończyły resurs lotny i techniczny, a znajdowały się na wyposażeniu polskiego lotnictwa. Baza Statków Powietrznych została rozwiązana z dniem 31.12.1999r. Poniżej zdjęcia z życia B.S.P.:

Poniżej zdjęcia z montażu sprzedanych do U.S.A. samolotów na lotnisku Scottsdale w stanie Arizona.

Jako ciekawostkę zamieszczam zdjęcia oraz pocztówki z Tucson, Arizona, gdzie składowane są samoloty wycofane z eksploatacji (jest ich ponad 5 tysięcy sztuk). W pobliżu tego lotniska przy granicy z Meksykiem znajdują się silosy ze skasowanym rakietami balistycznymi typu Titan 2, które były wyposażone w głowice jądrowe o mocy 180 000 ton trotylu. Po zakończeniu zimnej wojny zostały na mocy porozumienia USA - ZSRR skasowane. Jeden silos zachowano na pamiątkę i jest dostępny dla turystów.

Natomiast poniższe zdjęcia przedstawiają montaż samolotów na lotnisku w Shorham By Sea (Anglia):

Po opuszczeniu lotniska przez 2 eskadrę lotniskiem zarządzała Agencja Mienia Wojskowego do maja 2001r.

Od czerwca 2001r. użytkownikiem lotniska jest Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze (GTL).